يکي از شايعترين آسيب هاي زانو، کشيدگي يا پارگي ليگامان متقاطع (صليبي) قدامي (جلويي) است که معمولا در حين ورزش هاي پرتحرکي مثل فوتبال يا واليبال ايجاد ميشود. آناتومي زانو بزرگترين مفصل بدن است. اين مفصل از کنار هم قرار گرفتن سه استخوان تشکيل شده است. قسمت پاييني استخوان ران، قسمت بالايي استخوان ساق و استخوان کشکک. قسمت انتهاي پاييني ران روي ساق حرکات لولايي دارد و کشکک در فرورفتگي شيار مانند پهني که در جلوي انتهاي پاييني ران قرار دارد ميتواند به طرف بالا و پايين حرکت کند. مفصل زانو ليگامان هاي قوي دارد که استخوانها را به يکديگر متصل ميکند. اين ليگامان ها مانع ميشوند که استخوان هاي تشکيل دهنده مفصل در هر جهتي حرکت کنند. به زبان ديگر وظيفه آنها اجازه و تسهيل حرکت استخوان ها فقط در جهت هاي خاص است. مهم ترين جهتي که ليگامان هاي زانو اجازه حرکت ميدهند خم و راست شدن زانو است ، گرچه زانو در جهات ديگر هم حرکات خفيفي دارد. زانو چهار ليگامان مهم دارد که عبارتند از : ليگامان متقاطع قدامي يا ACL ، ليگامان متقاطع خلفي يا PCL ، ليگامان کلترال داخلي يا MCL ، ليگامان کلترال خارجي يا LCL . ليگامان هاي متقاطع در داخل زانو بصورت ضربدري در مقابل يکديگر قرار گرفته اند بصورتيکه ليگامان متقاطع قدامي در جلوي ليگامان متقاطع خلفي است. وظيفه اصلي اين ليگامان ها ممانعت از لغزيدن ساق به جلو و عقب نسبت به ران است. ليگامان متقاطع قدامي در وسط مفصل زانو و بصورت مايل قرار گرفته است و مانع از لغزيدن ساق به سمت جلو ميشود. اين ليگامان همچنين در حفظ پايداري چرخشي زانو موثر است. آسيب رباط صليبي قدامي تقريبا نصف آسيب هاي ليگامان متقاطع قدامي همراه با آسيب به ديگر قسمت هاي زانو مثل آسيب به غضروف مفصل، منيسک و ديگر ليگامان هاي زانو است. آسيب اين ليگامان در 50 درصد موارد همراه با آسيب به منيسک، در 30 درصد موارد همراه با آسيب به غضروف مفصلي و در 30 درصد موارد همراه با آسيب به ليگامان هاي جانبي يا کلترال زانو است. آسيب ليگامان صليبي قدامي زانو ممکن است بصورت فقط يک کشيدگي باشد و يا ممکن است ليگامان دچار پارگي ناقص يا پارگي کامل شود. اکثر آسيب هاي اين ليگامان بصورت پارگي کامل است. ليگامان متقاطع قدامي با مکانيسم هاي متفاوتي پاره ميشود. تغيير ناگهاني وضعيت تنه روي زانو، ايستادن ناگهاني در حين دويدن، جهيدن و رسيدن مجدد به زمين در وضعيت نامناسب و ضربه مستقيم مثل تکل در فوتبال همگي ميتوانند علل ايجاد آسيب در اين ليگامان باشند. وارد شدن ضربه شديد از جلو به پايين ران ميتواند موجب پارگي رباط متقاطع قدامي شود. محل پارگي رباط ممکن است در محل اتصال آن به استخوان هاي ران يا درشت ني بوده و يا در وسط تاندون ايجاد شود. گاهي اوقات وقتي رباط صليبي تحت کشش زيادي قرار ميگيرد ممکن است بجاي پاره شدن تکه اي از استخوان را در محل چسبيدن به ران يا درشت ني از اين استخوان ها جدا کرده و پارگي خود را بدين صورت نشان دهد. علائم باليني پارگي رباط صليبي قدامي در موقع پارگي يک صداي ناگهاني مثل پاره شدن چيزي در زانو احساس ميشود و شخص ممکن است احساس کند زانويش از زير تنه اش در ميرود و ناپايدار شده است. بعد از آن درد شديد همراه با ايجاد تورم در 24 ساعت اول بعد از پارگي و کاهش دامنه حرکت زانو ايجاد ميشود. در بسياري اوقات بدنبال پاره شدن رباط، خون زيادي در داخل مفصل زانو جمع ميشود که به آن همارتروز Hemarthrosis ميگويند. در صورتيکه بيمار درمان مناسبي را انجام ندهد معمولا درد و تورم و محدوديت حرکتي بعد از چند هفته يا چند ماه خودبخود خوب ميشود ولي به علت پاره ماندن رباط، زانو ناپايدار خواهد شد و بيمار هر چند وقت يکبار دچار پيچ خوردگي زانو شده و بدنبال آن زانو متورم و دردناک ميشود. اگر بيمار به اين علائم بي توجه باشد و همچنان به ورزش ادامه دهد به علت ناپايداري زانو، ديگر بافت هاي زانو بخصوص منيسک ها در معرض جدي آسيب قرار ميگيرند. تشخيص آسيب ليگامان صليبي قدامي مهمترين راه هاي تشخيص اين آسيب توسط پزشک اطلاعاتي است که وي از علائم بيمار و نحوه ايجاد آسيب ميگيرد و معاينه ايست که وي از زانوي بيمار بعمل مياورد. با اين حال روش هاي تصويربرداري مانند راديوگرافي ساده و ام آر آي MRI هم ميتواند به تشخيص اين آسيب کمک کند. درمان آسيب رباط صليبي قدامي در پارگي هاي رباط متقاطع قدامي زانو، روش تصميم گيري براي انتخاب نوع درمان معمولا بصورت زير است. _ در موارديکه پارگي فقط در رباط صليبي بوده و آسيب ديگري در زانو ايجاد نشده باشد اينکه آسيب ليگامان متقاطع قدامي نياز به چه نوع درماني دارد بسته به شدت آسيب و سن بيمار و شغل وي و ديگر عوامل دارد. يک فرد جوان که دچار پارگي کامل ليگامان متقاطع قدامي شده است و تمايل دارد به ورزش پرتحرک خود ادامه دهد نياز به عمل جراحي دارد. از طرف ديگر درمان فرد مسني که زندگي آرامي دارد معمولا بدون انجام عمل جراحي است. _ در مواردي که پارگي ليگامان متقاطع قدامي زانو همراه با آسيب به ديگر بافت هاي زانو باشد، درمان جراحي نتايج به مراتب بهتري از درمان غير جراحي دارد. بطور مثال اگر همراه با پارگي ليگامان، منيسک هم پاره شده باشد ترميم ليگامان موجب ميشود ترميم منيسک موفقيت آميزتر باشد. _ در مواردي که پارگي رباط صليبي بصورت کنده شدن قسمتي از استخوان محل اتصال رباط باشد درمان معمولا بصورت عمل جراحي و فيکس کردن قطعه شکسته شده با پيچ است. البته در کودکان ممکن است بتوان جااندازي بسته قطعه شکسته شده را انجام داده و بيمار را با گچ گيري درمان کرد. اگر ناپايداري شديد بدنبال پارگي اين ليگامان بوجود آيد ميتواند در دراز مدت موجب آسيب هاي ثانويه به قسمت هاي ديگر زانو شود. درمان غير جراحي رباط صليبي قدامي پارگي ليگامان متقاطع قدامي بدون انجام عمل جراحي بهبود نميابد. با اين حال در افراد مسن يا کساني که فعاليت بدني کمي در زندگي دارند اگر پايداري کلي زانويشان خوب باشد پزشک ممکن است تصميم به درمان غير جراحي بگيرد. بدين منظور بيمار بايد مدتي از زانو بندهاي مخصوصي استفاده کند و با استفاده از عصا مانع از وارد شدن زياد وزن به زانو شود. بعد از کاهش تورم زانو ،فيزيوتراپي ميتواند با برگرداندن حرکات زانو به وضع طبيعي و تقويت عضلات ران کمک موثري به برگشت بيمار به فعاليت هاي روزمره زندگي بکند. در کساني که پارگي ناکامل ليگامان داشته و ناپايداري در زانو ندارند، در کساني که پارگي کامل داشته ولي علائمي از ناپايداري در زانو نداشته و ورزش پرتحرکي را دنبال نميکنند، در کساني که فعاليت بدني کمي دارند و در بچه ها ميتوان از درمان غير جراحي استفاده کرد. درمان جراحي رباط صليبي قدامي هدف از درمان جراحي اين ضايعه بازگرداندن پايداري به زانو است بطوري که بيمار بتواند به فعاليت هاي ورزشي خود برگردد. پارگي هاي ليگامان متقاطع قدامي با بخيه زدن ساده بهبود نميابند. پس به درمان جراحي اين پارگي ها ترميم نميگويند و بجاي آن از لفظ بازسازي استفاده ميشود. علت آنست که پزشک ارتوپد بافت ديگري را که معمولا يک ليگامان است از قسمت ديگري از بدن به ناحيه اي که ليگامان متقاطع قدامي بوده است منتقل ميکند تا اين بافت جايگزين بافت قبلي شده و داربستي براي ترميم ليگامان شود. اين بافت ها راگرافت مينامند. وقتي رباط صليبي فردي در حين ورزش به ناگهان پاره ميشود ترميم اوليه آن عملا امکانپذير نبوده و موثر نخواهد بود. در اين مواقع معمولا خون داخل زانوي فرد کشيده شده و زانو براي چند هفته در يک گچ يا بريس بيحرکت ميشود تا درد و تورم اوليه فروکش کند و سپس بازسازي رباط آسيب ديده بصورت تاخيري انجام ميشود. معمول ترين گرافت مورد استفاده در اين جراحي استفاده از قسمتي از تاندون پاتلا (کشکک) است. اين تاندون استخوان کشکک را به قسمت بالايي ساق متصل ميکند. گرافت ديگر تاندون همسترينگ در قسمت پشتي ران يا تاندون کوادري سپس در بالاي کشکک است. گاهي اوقات از گرافتي که از فرد فوت شده گرفته ميشود براي پيوند استفاده ميشود. به اين نوع گرافت آلوگرافت ميگويند. آلوگرافت ها را ميتوان از تاندون کشکک، آشيل، گراسيليس، سمي تندينو و … فرد متوفي اخذ کرد. استفاده از هر کدام از اين گرافت ها فوايد و مضرات مخصوص به خود را دارد. شما ميتوانيد قبل از جراحي راجع به نوع گرافت مورد استفاده با جراح ارتوپد خود صحبت کنيد. درمان جراحي در حدود 90 درصد موارد موفقيت آميز است. بهبودي حدود شش ماه طول ميکشد پس گذشت تقريبي اين زمان براي بازگشت ورزشکار به ورزش مورد نياز است. جراحي بازسازي ليگامان متقاطع قدامي امروزه بيشتر با استفاده از آرتروسکوپ انجام ميشود. جراحي ارتروسکوپي اجازه ميدهد تا بيمار درد کمتري بعد از جراحي داشته باشد، زودتر از بيمارستان مرخص شود و طول زمان بازپروري کمتر شود. معمولا عمل جراحي پارگي ليگامان متقاطع قدامي بلافاصله بعد از آسيب انجام نميشود مگر اينکه اين پارگي همراه با پارگي ديگر ليگامان هاي زانو باشد. تاخير در بازسازي زمان کافي را در اختيار ميگذارد تا تورم زانو کم شده و حرکات زانو با انجام فيريوتراپي به حد اوليه خود برگردد. انجام جراحي زودرس ممکن است موجب تشکيل چسبندگي داخل مفصلي و محدوديت حرکتي شود. بازپروري بعد از جراحي رباط صليبي درمان پارگي ليگامان متقاطع قدامي چه با استفاده از عمل جراحي باشد و چه بدون آن، بيمار نياز به انجام فيزيوتراپي دارد. در مرحله اول فيزيوتراپي تاًکيد بر بدست آوردن حرکات کامل زانو است. در مرحله بعدي عضلات اطراف زانو تقويت ميشوند و در مرحله نهايي ورزشکار آماده ميشود تا بتواند حرکات ورزشي را با اندام تحتاني به درستي و با هماهنگي کامل انجام دهد. روش بازسازي رباط صليبي قدامي زانويي که بايد روي آن عمل جراحي بازسازي ليگامان متقاطع قدامي انجام شود بايد دامنه حرکتي خوبي داشته و بدون تورم باشد. پس اگر بيمار بدنبال ضربه اخير دچار پارگي شده است ابتدا بايد چند هفته صبر کند تا التهاب و تورم زانويش کم شود. در اين مدت بايد نرمش هاي خاصي تحت يک برنامه مشخص توسط بيمار انجام شود تا دامنه حرکتي مفصل طبيعي شود. تنها پس از طي اين مراحل است که بيمار ميتواند تحت عمل جراحي قرار گيرد. در اين چند هفته بيمار از زانوبندهاي بخصوصي استفاده ميکند تا از فشار و آسيب بيشتر به زانو جلوگيري شود. گرچه اين عمل جراحي را ميتوان با شکاف دادن پوست روي زانو و باز کردن مفصل زانو هم انجام داد ولي امروزه جراحي، بيشتر به روش آرتروسکوپي انجام ميشود. در اين روش ابتدا گرافت از محل دهنده گرفته ميشود و سپس با انجام آرتروسکوپي داخل زانو ديده ميشود. زير ديد مستقيم آرتروسکوپ به توسط دريل هاي بخصوصي، در محلي که تاندون قبلي به سطح بالايي درشت ني چسبيده بود سوراخي شبيه يک تونل ايجاد ميشود که از کمي پايينتر، از استخوان خارج ميشود. همين کار را براي محل اتصال قبلي تاندون به ران هم انجام داده و تونلي در ران درست ميکنند. سپس گرافت را در داخل زانو طوري قرار ميدهند که دو سر آن در دو تونل مذکور قرار گيرد. با اين کار گرافت در محل تاندون قبلي قرار ميگيرد. در اين حال بايد دو سر تاندون را در تونل هاي ايجاد شده محکم و ثابت کرد. اين کار به توسط پيچ يا واشر يا وسايل ديگر انجام ميشود دريل کردن تونل ها در استخوان اي ران و تيبيا و عبور گرافت از آن محکم کردن گرافت در تونل ها توسط پيچ بازپروري بعد از جراحي بازسازي رباط صليبي قدامي از مهمترين قسمت هاي درمان انجام نرمش هاي بعد از جراحي است. اگر اين نرمش ها به درستي انجام نشوند نتيجه مناسبي را نبايد از جراحي انتظار داشت. با اين نرمش ها دامنه حرکتي زانو به حد نرمال برگشته و قدرت عضلاني ران تقويت ميشود. وقتي بيمار درد و تورمي در زانو نداشت و دامنه حرکتي زانو و قدرت عضلاني ران و توانايي هماهنگي بين عضلات اندام تحتاني به حد نرمال رسيد ميتواند به فعاليت ورزشي برگردد. شما مي توانيد از طريق کانال تلگرام مدرسه مجازي زانو دکتر آريامنش به آدرس ariamaneshdr تمرينات مناسب جهت توانبخشي بعد از عمل بازسازي ACL را مشاهده کنيد
تمامي خدمات اين مرکز، حسب مورد داراي مجوزهاي لازم از مراجع مربوطه ميباشند و فعاليت هاي اين سايت تابع قوانين و مقررات جمهوري اسلامي ايران است